BAHÂNE

İnsanın yaptığı kötü işlerin kusurunu kendinde değil de bibaşkasında araması; kendisini aklamaya çalışması.

“ve lâ tezirû vâziretün vizra uhrâ” (6/164. 38/18.) Kimse, kimsenin günâh yükünü yüklenmez.

Sorumluluk, şahsîdir.

(Vizr, hem yük hem günâh demektir. Vezir ise,  padişahtan sonra gelen, yönetim yükünü yüklenen adam.)

Sorumluluk almak, bilgi (eğitim) ile olur. Eğitim (bilgi), ailede ve okulda verilir ama kişi yaptığı hatalar için, aileyi (= ana-babayı) ve okulu (= öğretmen veya hocalarını) hatasına/günahına bahâne = gerekçe olarak gösteremez; benim böyle olmam/davranmam “SİZİN YÜZÜNÜZDEN”! diyemez; kendini temize çıkaramaz. Bu, kişinin kendini kukla (= makina, robot) gibi görmesi; kendi aklını ve iradesini kullanmaması demektir. Ailenin ve okulun (= ana-baba ve hocaların) iyi insan (= çocuk ve öğrenci) yetiştirememesi de onların (= ana-baba ve hocaların) kendi günâhı, sorumsuzluğudur; onların bu hatası, elbette yetiştirdikleri insana yansır, ama; bu bahanenin, geriye doğru da ileriye doğru da sonu gelmez; böyle yaparsak, teselsüle düşer, çıkmaza gireriz ve sorumluluğu verebileceğimiz birini bulamayız. Bunun sonu, müşriklerin : “eğer Allah dileseydi, biz müşrik olmazdık...” (6/148.) demelerine kadar varır.

Her insan hata yapar; önemli olan hatanın farkında olmak ve doğruyu bulmaktır.

Doğru nerededir?!.

Hiç hata Yapmayan’da. O’na ulaşamadığımız için, O bize Elçileri ile ulaşmış, Onlara hatasız bir Kitâb vermiştir. O, Elçilerine güvenmiş ve Onları hata yapmaktan korumuştur (= ismet). Bizler de Onların hayatlarına (= Sünnet) ve Onlara inen Kitâb’a (= Kur'ân’a) bakarak, hatalarımızı en aza indirmekle mükellefiz.

Bilelim ki bulduğumuz bahâneler, yarın bizi kurtaramayacak.

Yukarıya alıntıladığım âyeti tekrarlıyorum. “ve lâ tezirû vâziretün vizra uhrâ” (6/164. 38/18.) Kimse, kimsenin günâh yükünü yüklenmez.

Sorumluluk, şahsîdir. Kimse, kimseyi mükemmel yetiştirmiyor; yetiştirenin kendisi de mükemmel yetişmiyor. Bu yüzden bahane aramayı bırakalım da hatalarımızın farkında olarak, doğruyu (doğru yolu) bulmaya çalışalım. Yastığa başımızı koyunca, kendimizle yüzleşelim.