HİDÂYET

Hidâyet : Doğruyu, doğru yolu bulma.

“İndinâ’s Sırât’el Müsteqîm. = (Ya Rabbî!) BİZİ doğru yola ilet = hidâyet et.” (1/Fatiha, 6.)

Hidâyetin zıttı dalâlet. 

Hidâyet, doğru istikamet/te = müsteqîm olmaktır.

Doğru istikamet = doğru yol, nasıl bulunur?

Doğru kıble ile ve itaatle. 

Dışımızda birden çok “noktayı” kıble = merkez; birden çok kişiyi “rab” edinirsek, yollarımız (da) çatallaşır.

Kendimizi = kendi egomuzu merkeze çeker/alır, kıble yaparsak, hem kişi sayısı kadar yol, hem de kişi sayısı kadar kıble (= merkez) olur/oluşur; insan merkezli (= antroposentrik), hümanist, bireysel, liberalist ve kapitalist dünya bu. Toplum merkezli, sosyalist, komünist dünya da aynen kapitalist dünya gibi dağınık ve savruk. Bu dağınıklığı toparlamak için bazen ikisinin sentezine başvuruluyor, sosyal demokrasiye (katılımcı, toplumcu demokrasiye, cumhuriyete) bel bağlanıyor; cumhur ile (toplum ile) birey birlikte (devlet-millet) daha iyi olur, deniyor... iyi de bu bireyleri ve onların oluşturduğu toplumları (devletleri) ne ve kim motive edecek, onların yönü = kıblesi nere/si olacak? Varşova mı, Moskova mı, Londra mı, New York mu, Pekin mi?...

İslâm’ın Mekke’si = Kıblesi, tek. Ve bütün Müslümanlar oraya dönüyor, yöneliyor... merkez orası. Camilerdeki saf düzeni, iki boyuttan, düz = yüzeysel gözükse de üç boyutlu ve küresel bakınca, daire (halka) şeklindedir ve bu dairenin merkezinde Kâbe vardır.

İki boyuttan bakınca yol da düzdür, yüzeydedir; sadece uzunluk ve genişlikten ibarettir. Yolu üç boyuta çıkarırsak, ona derinlik (derinliği) katarsak!, yerin dibine mi ineriz?!.

En iyisi ben denizden yararlanayım. Deniz yüzeyinde sağa-sola, öne-arkaya yüzeriz; bu iki boyuttur; dibe dalarsak (batarsak) üçüncü boyutu elde ederiz. Deniz yüzeyini bir kâğıt yüzeyi gibi gördüğümüzde, onu “çook küçültmüş” oluruz. Esasında biz “düz ve iki boyutlu bir düzeyde = yüzeyde” yaşamıyoruz; evren çook büyük olduğu için onu “düz” görüyoruz. Bu konuda geniş bilgi için Edwin A. Abbot’un ‘DüzDünya’ adlı eserine bakılabilir; çok ufuk açıcı bir eserdir.

Dünya ölçeğinde doğru yolu (Sırat-ı Müsteqîm’i) gösteren, Kıble’dir, Allah’ın Evi’dir = Beytullah’dır ama evren ölçeğinde Allah’tır = Tevhîd’dir; Allah’ın “büyüklüğü” karşında, biz yönü “küçülterek” iki boyuta indirmiş gibi! yapıyor ve bunu da Kâbe ile sembolleştiriyoruz.

...

Yüzmenin Arapçası sebbeha; tesbih de aynı kelime. “... ve küllün fî felekin yesbehûn. = Her şey bir felekte/yörüngede yüzmektedir.” der Kur'ân. (36/40.) Bizler de tesbihi “yüzeyden = yüzünden, iki boyutlu uzayda = boncukla” çekersek, “derine = anlama” inemezsek, sadece yüzeyde “yüzeriz”!...

...

Üç boyutlu dünyada yön, sadece “derine inme” değil, aynı zamanda “yükseğe = semâ’ya çıkmadır”. Semâ ile “esmâ = isimler”, aynı köktür. Anlam, hem derinde hem yüksekte/yücededir; derin, “kök”; yüksek, “daldır”; anlamı sadece derinde (batında) arayan, zahirden (gerçek hayattan = gerçeklikten) uzaklaşır; anlam, zâhirle bâtının “birleştiği” yerdedir = “mecmeal bahreyn”!. (18/60-61.)

Mûsâ, “hidâyet” arıyordu. 

Biz de, günde kırk (40) kez, “indinâ’s sırât’al müsteqîm.” (1/6.) diyerek “hidâyet” arıyoruz, dileniyoruz; ki, o sırât/yol ve yön, Rabbimizin nimet verdiklerinin = “en’amte aleyhim” = O’na ve O’nun Elçisine itaat edenlerin yoludur.

Kimdir Onlar?

“ve men yutı’llahe ve’r rasûle, fe ülâlike meallezîne en’amellahu aleyhim min’en nebiyyîne ve’s sıddîqîne ve’ş şühedâi ve’s sâlihîn; ve hasüne ülâike rafîgâ. = Kim Allah’a ve Rasûlüne itaat ederse, işte Onlar, Nebîlerle, Sıddîqlarla, Şehitlerle ve Sâlihlerle beraberdir = arkadaştır; Onlar ‘ne güzel arkadaş, ne güzel dosttur.’ (4/69.)

Hidâyeti bulursak, Onlarla dost (ve arkadaş) oluruz; bundan daha güzel ne olabilir?!.

“Rıza. Rıdvân.” Allah Mü’minlere cennet va’detmektedir ama “...ve rudvânun minellahi ekber. = Allah’ın Rızası = Razı olması, en büyük, çook daha büyüktür.” (9/72.) de demektedir. 

...

Bir karmaşık yazı daha. Nereden başladım, nasıl bitirdim; insanın kafası karışık olunca, ortaya işte böyle karışık bir yazı çıkıyor; artık idare edin ve kusurumu affedin.