IZZET-İTİBAR

Şeref-Haysiyet.

Bu dört kelimenin içinde en asil olanı, Izzet; bu kelimeler zaten anlamlarını asâletten, ızzetten alıyorlar.

“Tüm Izzet, tamamen Allah’ındır. İnnel Izzete lillahi cemîan.” (4/Nisâ, 139. 10/Yunus, 65. 35/Fâtır, 10.). Bu cümle şu şekilde de kurulabilir. ‘Izzet, tümüyle Allah’a aittir.’

35/Fâtır, 10’u tamamen vermek istiyorum. “Kim izzet istiyorsa, bilsin ki izzet tamamen Allah'a aittir. Temiz sözler O'na yükselir. Düzgün iş onu yükseltir. Kötülük planı yapanlar için, şiddetli bir azap vardır. Kurdukları düzenler boşa gidecektir.”

مَن كَانَ يُرِيدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِيعًا إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ وَالَّذِينَ يَمْكُرُونَ السَّيِّئَاتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَكْرُ أُوْلَئِكَ هُوَ يَبُورُ

Her namazın sonunda söylediğimiz 37/Saffât, 180. âyet “Sübhâne Rabbike Rabb-il Izzeti amma yasıfûn.” Senin Rabbin onların vasfettiklerinden (düşündüklerinden, tasavvur ettiklerinden) çook daha yüce bir Rab’dir.

Tüm Izzet Allah'ınsa, insanın hiç ızzeti, şerefi, itibarı yok mu?

Var. Ama! Allah’tan alınmayan, Allah’a dayanmayan ızzet, şeref ve itibar sahtedir, temelsizdir.

Siz, Allah’ı tanımayan bazı insanların şeref madalyası almasını itibara almayın; onlar tenekedir.

PR okudum; PR’ın ana konularından biri de İtibar Yönetimidir (Reputation Management); İşletmede hocalık yaptım, İşletme Yönetimi’nde itibar aradık, bu itibarı müşterilerin algısına yasladık. Herkes (Siyasî Partiler, STK’lar, Devletler, Şirketler vs.) itibar arıyor. Kim olursa olsun, kişi ya da kurum, aradığı itibarı Allah’ta = Allah’ın Dininde = adâlette, hakkâniyette, ahlâkta aramıyorsa boşuna arıyor; belki bişey bulur ama bulduğunu şeyin bi süre sonra kocaman bir balon olduğunu anlar, anlayacak!.

PR'cılar (Halkla İlişkilerciler), Reklamcılar, İmaj Markerler, İletişimciler, İletişim/Medya Danışmanları, şirketlere, partilere, liderlere (yöneticilere) itibar diye balon üflüyorlar.

Bunun böyle olduğunu yakında anlayacaklar. İçerden bunun görünmesi kolay olmuyor, biraz uzaklaşıp, belli bir mesafeden bakınca anlaşılıyor.

İnsanın ızzeti-şerefi fıtrîdir, insan doğuştan şerefli-haysiyetli doğmuştur; Yaratan onu en son, en mükemmel şekilde halife olarak yaratmıştır ama o, kendi kendini düşürmüştür, düşmüştür.

Tekrar kalkmak ızzetli-şerefli-haysiyetli olmak, itibar kazanmak istiyorsa, “adres” Allah’tır, başka adres (kapı) yok. ‘Izzet, tümüyle Allah’a aittir.’ O, ondan dilediğine, dilediği kadar verir.

İnsan, ızzetli-şerefli-haysiyetli olduğunu nasıl anlar? İki şekilde. 1) Aynaya bakarak. Yıllar önce bir arkadaşım bana ‘aynaya bak! anlarsın.’ demişti de ben, o aynayı yıllarca vicdan değil ‘gerçek ayna’ sanmıştım!. 2) Ahlâklı davranarak. Ahlâklı davranma dine/fıtrata uygun hareket etme. İlkinde itibarını kişi görür; ikincisinde gösterir, başkaları görür; bu, aslâ bir gösteriş değildir, doğal/tabiî, fıtrî hâldir.

Ünlü, ünvanlı olmak, her zaman şerefli olmak demek değil. Medya çağında herkes üç-beş dakikalığına ünlü olabilme şansına sahip. Önemli olan neyle, nasıl ünlü ve ünvanlı olduğumuz.

Ayrıca kişinin itibarını başkalarının bilmesi de gerekmez; bu konuda başkaları onun itibarını değerlendiremez!. Sözgelimi böyle bir adam ahlâklı (dürüst) davrandığı için dayak yer, sürgün yer, hapis yatar; dışarıdan bakan bigöz bu adamı “suçlu, itibarsız” bulabilir. Bir siyasî parti, güçsüzken (muhalefette iken) güçsüzlere sizin için şunları-şunları yapacağım diye söz vermiş olabilir ama gücü (iktidarı) ele geçirince güçlülerle kol-kola olabilir. Böyle bir parti itibarlı mıdır? İtibarlı görünüyorsa onun seçmenleri balık hafızalı demektir. İtibarda tutarlılık, istikrar ve kararlılık esastır; sık sık fikir ve davranış değiştirende itibar olmaz. İtibar, güvene (imana) yaslanır; onun için ‘Izzet (İtibar), tümüyle Allah’a aittir.’

Bu konuda çook şey söyleyebilirim, çook şey okunmuyor, Cafer-i Sâdık’a atfedilen şu sözle yazıyı burada kesiyorum. “Üç şeyden uzaklaşan üç şeyi bulur. Şerden (kötülükten) uzaklaşan ızzeti, kibirden uzaklaşan saygınlığı, cimrilikten uzaklaşan şerefi.”