DİN, AHLÂK ve HUKUK

Hukuk, yasa; ahlâk vicdan; hukuk, adâlet; ahlâk, merhamet; hukuk, sosyal (dış) düzen; ahlâk, ruhî (iç) düzen demek.

Hukuku (yasaları) dış/sal güç = iktidar yapar ve uygular; ahlâkî yasaları ise insanın kendi.

Ahlâkın sosyal boyutu ya da Sosyal Ahlâk yok mudur? Elbet vardır ama o, önce insanın vicdanında oluşur. Alanın en etkili kitabı Rahmetli Erol Güngör’ün ‘Ahlâk Psikolojisi ve Sosyal Ahlâk’ adlı yapıtıdır. Ahlâk kişinin kendi içinde (psikolojisinde) sindirilmemişse toplumsallaşmaz (sosyalleşmez).

Bizdeki sorun ahlâk sorunudur; hukuk-yasa-düzen ya da yönetim (=siyaset) sorunu değil. Siyasetçilerimizin = yöneticilerimizin ve yönetilenlerimizin anca/k zora düştüklerinde ahlâklı olup-olmadığını anlayabiliyoruz.

Hukuk, kişinin başkasına; ahlâk ise kişinin kendisine karşı güçlü olmasını gerektirir. Kendisine güç yetiremeyen, başkasına güç yetirirken çoğu zaman zulmeder.

Ahlâksız yapılan her iş, kişiye zor gelir; ahlâk, kişiye yaptığı işi sevdirir ve güzel yaptırır. Çünkü o, Hâlık’ın insan hulkuna (yaratılışına, fıtrata) koyduğu yasadır; eskiden ahlâkın adı hulk idi; ahlâk, hulk üzerine binâ edilir/yükseltilir ve ahlâk adını alırdı; ahlâk, hulk’un ism-i tafdilidir; yüce, güzel ve mükemmel huy, karakter, yaratılış = hulk demektir.

Din, insanın içini (iç dünyasını, enfüs) ve dışını (dış dünyasını, âfak) düzenler; dini içine sindiremeyenler, dışarıda (toplumda, sosyal hayatta dini yaşamada) zorlanırlar ve mahalle baskısı hissederler.

Müslüman ismini üzerinde taşıdığı hâlde ahlâklı olmayan/davranmayan insanlar; İslâm’ı da Ahlâk’ı da içine sindirememiş, özümseyememişlerdir.

Müslüman, İslâm’ı içine sindirse doğal olarak Ahlâk’ı da sindirir; çünkü İslâm, Ahlâk (Fıtrat) dinidir; Ahlâk, Fıtrat’ı ortaya çıkaran = El-Fâtır Olan’a teslimiyettir; İman, kişinin davranışıyla (El-Fâtır Olan) Rabbi arasındaki emniyet/li bağı/nı kurar. Mü’min’in, Müslüman’ın Ahlâkla bağı zayıfsa, imanı da teslimiyeti de tam benimseyememiş ve özümseyememiştir.

Ahlâksız Mü’min de Müslüman da olmaz; ahlâksız Mü’min ya da Müslümanın İslâm’a vereceği zarar, faydasından çok daha büyük olur.