YARATMA

Bu kavramı, insan için de Allah için de kullanıyoruz. 

İkisi arasındaki fark ne veya nasıl?!.

Allah’ın yaratması hakkında (az-çok) “fikir sahibi” olmayan biri, bu farkı fark edemez.

Allah, varlığı (= her şeyi) “yoktan” (Kendisi hariç, hiçbir şey yokken) yaratmıştır; insan ise, şeyleri varlardan (= var olan malzemelerden) yaratır.

Vardan yaratmayı anlıyoruz; pekiî “yoktan yaratma” nasıl olur?!. İnanca göre, Allah isteyince olur; ilme (= felsefeye) göre ise :

Bir şeyin olması (= varlık kazanması) için, zorunluluk hâlini alması şarttır. Yâni, o şey, varlıkla yokluk arasında kalmaktan (= mümkün bir varlık olmaktan) çıkıp varlığa “meyl” etmeli, yönelmelidir; bu da, bir “tercih (= irade), ilim ve kudret” meselesidir. Yâni bir tercih edici (= müreccih), onu ne şekilde, nasıl ve ne zaman varlığa çıkaracağını bilmeli (= ilim) ve onu var edecek kudrete sahip olmalıdır. O şey, varlıkla-yokluk arasında kaldığı müddetçe, ne vardır ne de yoktur; = varlığı da yokluğu da mümkündür; onu, o mümkünlükten çıkarıp var edecek Bir’i şarttır ve O Bir’inde kâmil bir ilim, kâmil bir irade ve kâmil bir kudret (= güç) bulunmalıdır ki, o ilim, o irade ve o kudret (= güç), o varlığı yokluktan (bir anlamda aslında mümkünlükten) varlığa çıkarsın; işte buna İlâhî Yaratma deniyor.

İnsanî yaratma ise, var olan varlıklardan “yeni bir şey” yaratmadır; buna aslında yaratma da denmez; olsa olsa “üretme veya türetme” denebilir; çünkü insan, yok olan bişeyden yeni bişey yaratamaz. Oysa Allah, her şeyi (= semâvâtı ve yeri, içindekileri de) yokluktan (= yoktan) yaratmıştır, “O, bedî’ü-s semâvâti vel arz’dır.” (6/101.) O, her şeyi yoktan ve bir örnek (= model, prototip) olmaksızın yaratmıştır. Çünkü, O’nun İlmi, İradesi ve Gücü Mükemmeldir.