SABR ve ISTIBÂR

Mealler iki kelimeye de aynı anlamı vermiş : Sabır.

Kitâb’ta Sabır (صبر), 101 yerde; Istıbâr (اصطبار), 2 yerde (Meryem, 65. Tâ-Hâ, 132.) geçer. 

Arapça sözlükler de ıstıbârı sabır olarak karşılar ama bence aralarında fark var. O iki yerde de dayanılması = katlanılması = sabredilmesi, aslında sebat edilmesi istenen ibâdet = namaz/salât. (Meryem’de ibâdet; Tâ-Hâ’da salât.) Sabır, başa gelen eziyetler = kötülükler, olumsuz görülen şeylere dayanma ve onlardan uzak durma; ıstıbâr, iyilikler, olumlu = faydalı şeylerde sebat gösterme. Sabra dayanma = yılmama; ıstıbâra ısrarlı ve kararlı davranma, sebat etme diyebiliriz. İlki (sabır) eziyete tahammül; ikincisi (ıstıbâr) olgunluğa/olgunlukta tahammül.

Bu iki kelimenin farkı bize bişey öğretiyor. Istıbâr (iyilikte ısrar) olmadan sabır zor; sabır olmadan ıstıbâr (iyilikte ısrar) zor olabilir. Istıbâr (iyi alışkanlıklarda ısrar = sebat) sabrı; sabır (kötülükleri yapmamak, eziyetlere dayanmak) ıstıbârı kolay kılar. Kötülük yapmamada ısrar = sabretmek ama hiiç iyilik yapmamak da, iyilik yapıp kötülük karşısında yamulmak da iyi değildir, ikisinden biri eksik olursa insan kemâli bulamaz. Bu dünyada iyilik de var kötülük de; Kitâb bize iyilikte = hayırda = ibâdette ısrarı/sebatı = ıstıbârı; kötülükte = şerde = eziyette sabrı tavsiye ediyor; ikisini de yüklenin ama ilkine gönül vermeyin = buğz edin = uzak durun = dayanın/direnin; ikinciye de gönülden sebat edin, ısrarlı bir şekilde tahammül edin, destek verin diyor. Allah-u A'lem.

İradeli varlık olmak = insan olmak kolay değil; vahiy, akıl ve ferâset (firâset) olmazsa irade ters dönebilir; insan, kötülüklere meyil; iyiliklerden nefret edebilir.