İMKÂN

İmkân : Olanak, fırsat, uygun ve elverişli şart. Mekânın uygun/elverişli olması. Kişinin bi iş yapmak için en uygun ve en elverişli mekânda (ve durumda) bulunması. 

Mekânın kökü, kâne; mekân da imkân da “Kün = Ol”! Emri ile vardır, yaratılmıştır. Mekân, kânenin (mimli) mastarı; imkân, mekândaki insanın potansiyeli, gücü; temkin de en uygun, en elverişli mekândaki kararlılık ve ihtiyat.

Herkesin imkânları (= içinde bulunduğu şartlar) ve elindeki fırsatlar farklı.

Herkes, içinde bulunduğu şartlara (= imkânlara) göre sorumlu. Kişiye, gücünün yetmediği yük, yüklenmez. Bunu en iyi, kişinin Rabbi bilir; ama kişi Rabbine : 'bana kaldıramayacağım yükü (= sorumluluğu) yükledin', diye “sitem”! eder. Oysa Rabbi, onun sınırlarını zorlamak ve onu daha kâmil (= mükemmel) bir insan kılmak istemektedir.

İmkânlarımızı (= içinde bulunduğumuz şartları) daha iyi kılmak (= büyütmek) için uğraşmamız gayet doğal, ama içinde bulunduğumuz = mevcut imkânları “doğru ve yerinde” kullanmazsak, büyüttüğümüzü sandığımız imkân, bizi yoldan çıkarabilir. Ma’lesef çoğumuz, bu tuzağa düşüyoruz.

...

Felsefede imkân, varlığı veya yokluğu zarûrî (= zorunlu) olmayan demek. Bizler, mümkün varlıklarız; zarûrî (= zorunlu) Varlık, Rabbimiz; bir de mümtenî (= imkânsız) varlık/lar var. Bu varlıklar, bize göre; eşşek başlı insan gibi; Allah’a göre mümtenî (= imkânsız) varlık olamaz; O, istediği varlığı var eder = yaratır; ve O, kimseye imkânının üzerinde yük (= sorumluluk) yüklemez. = “Lâ yükellifullahu nefsen illâ vüs’ahâ.” (2/286.) “ve lâ teziru vâziratün vizra uhrâ.” (6/164. 17/15. 39/7. 53/38.)

İmkânlar, bize verilmiş birer fırsattır; elimizdeki imkânları doğru kullanmazsak, doğru yoldan saparız. Bu imkânların neler olduğunu söylememe gerek bile yok. Bize verilmiş her şey. = Sağlık-sıhhat, mal-mülk, makam-mevkî, kısaca hayat, her türlü nîmet, servet. Rabbimiz, bunların “büyüklüğüne” bakmayacak, bunların nasıl ve nerede kullanıldığına bakacak; “büyüklük” bizi aldatmasın!.