EBÛ LEHEB

Efendimizin amcası.

Leheb, alev; Ebû, baba; Ebû Leheb, alev(in) babası. Öfkelendiği zaman yüzü alev gibi kızarırmış Ebû Leheb’in.

Efendimiz, Risalet öncesinde kızları Rukiye ve Ümmü Gülsüm’ü onun oğulları Utbe ve Uteybe ile evlendirmişti; Risalet öncesi  Efendimizle araları çook iyiydi; sonra bozuldu.

Karısı da Ebû Süfyan’ın kızı Ümmü Cemîl. Risalet sonrası karısı ile birlikte Efendimizin can düşmanı oldular ve haklarından sûre indi. Leheb ya da Tebbet Suresi.

(Kitâb’ta Nebîler dışında --- Zülkarneyn, ya Nebî’dir ya da bu isim bir Nebî’nin sıfatıdır. Bizim Hızır diye bildiğimiz kişinin bile adı geçmez Kitâb’ta; kullarımızdan bir kul şeklinde geçer --- iki kişinin adı geçer : Efendimizin evlâtlığı Zeyd ve amcası Ebû Leheb.)

Ebû Leheb'in (ve karısının) adı neden geçer ve neden kendilerine bedduâ/lânet edilir?

Onlar kendi(leri)ni kibirli, gururlu, soylu, asîl ve zengin kabul ediyor/lar; diğer insanları kendi(leri)ne eşit görmüyorlardı da ondan. Bu yüzden Efendimizin şahsına ve davasına çook zarar verdi/ler. Efendimiz, üstünlük taqvâdadır, malda-mülkte, soyda-sopta değil diyordu.

Ebû Talib’in vefatından sonra Kureyş’in reisi oldu; başta kabile asabiyetine ters düşmemek için Efendimize (yeğenine) sahip çıkmaya çalıştı ama sonra vazgeçti; vazgeçmekle kalmadı aleyhine çalıştı. 

Dikkat ettiyseniz Tebbet Sûresinin neredeyse her kelimesi, özellikle âyet sonları ‘tıb tıb sesleri’ ile biter. Rahmetli Seyyid Kutub, dil uzmanı (profesörü) olduğu için bunu kolay fark etmiş, ben de ondan okumuştum. Bu ses, odun istifi sesidir ve onları yakan ateşe sesin de verdiği bir destek göstergesidir.

Onların yaptığı zulümleri, eziyetleri anlatmayacağım; sadece sûredeki bir kaç hususa değineceğim.

Malı ve kazandıkları ona (ve karısına) hiç mi hiç fayda vermedi (vermeyecek)!. İki eli kurudu. Nedir bu iki el?. Ekonomik ve siyasî gücü, itibarı. 

Ateşe yaslanacak, dayanacak!. “seyaslâ nâran zæte lehebin.” Karısı da ona odun taşıyacak; burada onun öfkesine odun taşıyor, onu kışkırtıyor, alevlendiriyordu; şimdi de ateşini alevlendirecek!. Önceden ekonomik ve siyasî gücüne yaslanıyordu, şimdi de ateşe yaslanacak!. Dikkat edin! Salâ fiilinin muzâri-geniş zamanının (yaslâ) başında ‘se’ var.

Bu sûre bize sadece tarih bilgisi vermez; aynı zamanda “çağdaş Ebû Leheb’lere” de bir uyarıdır.

Çağdaş Ebû Lehebler kimler?

Ekonomik ve siyasî gücünü (malını ve siyasî konumunu/itibarını) haksızlık (zulm) için kullananlar. 

(Not : ‘İyilik/hayr, adâlet için çalışan akrabalarına destek olmayanlarla, iyilik/hayr ve adâlet için çalışmaya devam edenlere de, mesajı var bu sûrenin.)