İDEAL DEVLET

Bu konuda çok sayıda soru soruldu ama bugüne kadar uzak durdum. Devlet, siyasettir; toplumun, mal ve hizmetlerin yönetimidir; insanları “mutlu etme” sanatı, büyük bir toplumsal organizasyon ve büyük çaplı bir işbölümüdür.

Platon’un Devlet'i, Farabî’nin Medîne-i Fâzıla’sı, Cicero’un Yasalar Üzerine kitabı, Aristo’nun Politika’sı, Nizâmülmülk’ün Siyasetnâme’si, Makyavel’in Hükümdar’ı, Hobbes’un Leviathan’ı devlet üzerine yazılmış kitaplardır.

İdeal Devlet, nasıl olmalıdır?!.

• Adaletli olmalı. Vatandaşları arasında din, dil, ırk, cinsiyet vb. ayrımlar yapmamalı.

• Temel ihtiyaçları insanlara ücretsiz sağlamalı. 

• İsrafa fırsat vermemeli.

Su, ekmek, sağlık, güvenlik, adâlet ve bilgi (= eğitim) parayla olmamalı. Yiyecek, içecek ve giyeceklere yetecek kadar bir ücret (= Asgarî Ücret), her âileye verilmeli. Sözgelimi 4 kişilik bir aile için, aylık 15 metreküp su, 80-100 metreküp gaz, 100 kw elektrik bedava verilmeli; fazla kullanımlar, israfı önlemek için çook pahalı satılmalı. Fazla çalışmalar da ekstradan ücretlendirilmeli. Zenginliğin önü kesilmemeli ama zenginlerden, zenginlik vergisi alınmalı (= zekât). Bu zekâtlarla (= vergilerle) sağlık, güvenlik, sosyal yardım, adâlet ve eğitim/bilgi hizmetleri bedava verilmeli.

Üretim teşvik edilmeli, ki zenginlik ve bolluk oluşsun. Toprak ve fabrikalar boş kalmamalı, madenler işletilmeli; ürün fazlası (içerde ve dışarda) satılarak kazanç sağlanmalı. Haksız kazancın (= faiz, rüşvet, iltimas vb.) da önü kesilmeli. Haksızlık yapanlara önce para cezası; islah/iflâh olmazlarsa hapis cezası verilmeli; cezalar caydırıcı ve yüksek olmalı.

Bence, temel işler (prensipler) için bu kadarı yeterli; fazlası, prosedür.