PEYGAMBERLERİN SEÇİLİŞİ

PEYGAMBERLERİN SEÇİLİŞİ 

Giriş

Kur’ân’da Peygamberlerin seçilişi tek bir kelimeyle anlatılmaz. Özellikle اصطفى (ıstıfâ) ve اختيار (ihtiyâr) fiilleri, seçimin iki farklı boyutuna işaret eder. Bu ayrım, Nebîlik–Rasûllük tartışmasını hiyerarşik bir zemine kaydırmadan, fonksiyonel ve hikmet merkezli biçimde anlamaya imkân verir.

1. Istıfâ : Kişisel ve Mâhiyet Temelli Seçilmişlik

Istıfâ, saflaştırmak, arıtmak ve özü ayıklamak anlamına gelir. Bu fiilin kullanıldığı bağlamlarda vurgu, kişinin mâhiyetine, yani vahyi taşıyabilecek iç yeterliliğine yöneliktir.

Bu çerçevede :

• Nebe’yi (ilâhî haberi) alma kapasitesi.
• Ahlâkî güvenilirlik.
• Emaneti taşıyabilme gücü, kişisel niteliklerdir ve toplumdan topluma değişmez.

Bu nedenle, ıstıfâ, bütün Nebî ve Rasûller için müşterek ve kişisel bir seçiliştir.

Nebîlik, bu anlamda, tarihsel bir rol değil; ontolojik bir uygunluktur.

2. İhtiyâr : Görev Yerine Özgü İlâhî Tahsis

İhtiyâr ise seçenekler arasından en uygun olanı tercih etmeyi ifade eder. Burada vurgu, kişinin kim olduğundan ziyade nerede, kime ve hangi bağlamda görevlendirileceğinedir.

İhtiyâr dili şunları varsayar :

• Farklı toplumlar.
• Farklı tarihsel şartlar.
• Farklı direnç ve ihtiyaç biçimleri.

Dolayısıyla ihtiyâr, seçilmiş Elçilerin görev yerlerine, muhataplarına ve zamanlarına göre yapılan ilâhî yerleştirmedir.

Bu, üstünlük değil; isabet meselesidir.

3. Nebîlik ve Rasûllük Bu Ayrımda Nereye Oturur?!.

Bu kavramsal çerçevede :

• Nebîlik, vahyin alınışı (nebe/haber boyutu),
• Rasûllük, vahyin gönderilişi (irsâl/görev boyutu) olarak okunabilir.

Mesaj tektir :

• Tevhid.
• Kulluk.
• Adâlet.
• Ahlâk.

Farklı olan, bu mesajın hangi topluma, hangi dille ve hangi mücadele biçimiyle ulaştırıldığıdır.

4. Sonuç

Bu okumayla :

• Peygamberler arasında ontolojik bir hiyerarşi kurulmaz.
• Mesajda çoğulluk üretilmez.
• Kur’ân’ın kelime tercihleri zorlanmaz.

Nihai formül şudur :

Istıfâ elçiyi hazırlar; ihtiyâr elçiyi yerleştirir.

Böylece Nebîlik ve Rasûllük, çatışan değil; birbirini tamamlayan iki ilâhî tasarruf olarak anlaşılır.