İRONİ

Kelime, Fransızcadan dilimize geçmiş, bizde mizah ile karşılanıyor; mizahta güldürü/gülmece ve nükte/latîfe var, ironide ise ince alay.

İroni de bitür bir söz sanatıdır. 

İronide :

Muhatap değişebilir. “Kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla!.”

Söylenen söz = kelime, farklı bir anlamda kullanılabilir.

Sözü söyleyen, başkasının sözünü farklı bir bağlamda söyleyebilir.

Çok zordur ama bu üç hâl aynı ânda olabilir. 

İroni, sözdeki muğlaklığın, müphemliğin (= belirsizliğin) bitür göstergesidir. İroniye, açık konuşmanın her zaman mümkün olmadığı durumlarda başvurulur.

...

Sözü söyleyen, kimseden çekinmiyorsa (korkmuyorsa), sözünü açık-seçik (= mübîn) bir şekilde söyler.

Kur'ân’da ironiye (= ince alaya) başvurulmaz; Allah, muğlâk, müphem, kapalı konuşmaz, kimseden korkmaz, O’nun Sözü/Kelâmı olan Kur'ân, Mübîn bir Kitâb’tır. (15/1. 5/15.)

Elçi Muhammed (a.s.) da, apaçık bir uyarıcıdır. = Nezîrun Mübîn.

Şeytan da, apaçık bir düşmandır. = Aduvvün Mübîn.

Mübîn nedir?!. İki şeyin = doğru ile yanlışın arasını (= beyne) ayıran, onları net ve âşikar bir şekilde gösterendir. Mübîn (= مبين), beyne (= بين)’nin mimli mastarıdır; beyan ve beyanât da aynı köktür. 

İşte, beyandaki, beyanâttaki kastî = teammüdî müphemliğe, muğlaklığa veya kapalılığa ironi denir.

İroniye, bazen karşıdaki muhatabın anlayışını sınamak için, bazen de muhataptan çekinildiği (= korkulduğu) için başvurulur.

Rabbimiz Allah, hem muhatabının anlayış düzeyini bilip ona göre konuştuğu, hem de kimseden korkmadığı için ironiye başvurmaz.

Mübîn olan Kitâb (= Kur'ân), herkese düzeyine göre hitap eder; Onun sonsuz anlam katmanları vardır, hiçbir katman da ötekiler ile çelişmez.

Bu Kitâb, en güzel Sözdür; Muhkem (= açık hükümlü), Müteşâbih (= anlamları iç-içe, birbirine benzerli = çok anlamlı); mesânî (= anlam tekrarlı) (39/24.); aslâ çelişki (= ıvec) içermeyen Arapça bir Kitâb’dır. (39/28.)

Kur'ân, muhatabını iyi bir Mü’min yaptığı gibi iyi bir söz ustası da yapar.

Kur'ân’ın talebesi olmak, bir insan için çook büyük, en büyük şereftir.