BELÂĞAT

Belâğat : Etkili, güzel söz söyleme (yeteneği).

Sözün etkisi ve güzelliği, sözden mi, söyleyenden mi, hem sözden hem de söyleyenden mi?!.

“İLK KAYNAK DURUM”! dikkate alındığında, bence üçüncüsü. İlk kaynak durumdan kastım, Allah ve O’nun Kelâm’ı/Sözü.

İnsanî düzeyde ise güzel söz, söyleyeni güzelleştirdiği gibi; güzel insan da sözü güzelleştirir. Etkili söz, insana etki ettiği gibi; “etkin insan” da söze “etki gücü” katar.

En etkin, en belîğ Söz, Kur'ân-ı Kerîm’dir; bunda zerre şüphe yok. O, Kelâmullah = Allah’ın Sözü’dür; O Söz’ün etkisi insanı güzelleştirir; Ondan etkilenen insan da etkin (ve güzel, belâğatlı) söz/ler söyler.

Sözler (= kelimeler), şeylerin dildeki karşılığı ise, Kelâmullah, şeylere “tam bir karşılıktır.”!. Kelâmullah ile ilişkili olmayan sözler, şeyleri ıskalarlar veya onları teğet geçerler.

Kelâmullah’ın Mübîn, Belîğ ve Mu’cîz (îcazlı, mu’cize) olması, bu yüzdendir.

Kelâmullah’ın Belîğ, Mübîn olması, bizâtihî (kendi başına) bir amaç değildir. = Söz, sadece söyle(n)miş olmak için söylenmez; sözün muhatapta bir etkisi olsun ve onu doğru yola sevk etsin, istenir.

Kelâmullah’ın sadece Efendimize söylenmiş olması, bir ‘ara amaçtır’; nihaî/ana amaç, tüm insanlardır = insanlıktır; Bu Söz = Kelâmullah, tüm insanlara ulaştırılmalıdır.

Söylenen tüm sözler, Bu Söz’le ilişkilendirilmediği, Bu Söz’den güç almadığı sürece etkisizdirler, belîğ değildirler.