KIYAS

Kıyas : Bi şeyi başka bi şey ile karşılaştırma, mukayese etme; iyiyi iyi ile, kötüyü kötü ile. Kötü, iyi ile; iyi, kötü ile karşılaştırılamaz. Doğru bir karşılaştırmada, uyum ve benzerlik (= adâlet, denklik ve eşitlik) olur; göze, göz; dişe, diş; gibi.

Misilleme (= karşılık verme) de böyledir; misilleme de kıyas gibidir.

Kıyas, bir mantık terimidir. Mantık, bütün bilimlerin (= akıl yürütmelerin, muhakemelerin) esasıdır, temelidir. Bilinenden bilinmeyene kıyas yapılarak varılır. Biçok kıyas çeşidi var. Tümdengelimde kıyasın büyük öncülünden küçük öncülüne; tümevarımda kıyasın küçük öncülünden büyük öncülüne varılır; orta terimler buna göre kurulur.

...

İran ve İsrail-ABD savaşında kıyasın ve misillemenin “ilginç örneklerine” rastladık. Taraflar, “şerefli bir çıkışla/sonuçla = ateşkesle” (= kıyasla)! bu savaşa son verdiler.

Savaşı İsrail'in başlattığını biliyoruz; İran da misilleme yaptı. Ölümler ve maddi kayıplar “doğru”! (= eşit = denk) bir şekilde kıyaslandı. İki taraf da eşit = denk zarar gördü!. (Biri, B2 bombardıman uçakları ile vuruldu; öbürü de, önceden haber verdiği 6 füzenin 5’inin, havada imhâ edilmesi ve 1’inin de boş üsse düşmesiyle yetindi. Birinin, 10’dan fazla üst düzey asker ve bilim adamı dahil, 600 küsür kaybı; öbürünün, toplam 30 kaybı var; maddî kayıpları da buna göre kıyaslarsak, arada tam 20 katlık bir fark var.)

İki taraf da “doğru bir kıyas”! yapıyor ve kendini muzaffer addediyor!.

Sizce, muhakeme (= akıl yürütme) melekelerimiz mi köreldi?!. Öyleyse, bu, modern eğitim sisteminin ve medyanın bizim beynimizi (= zihnimizi) formatlamasından (= şekillendirmesinden) olabilir, ve bunun etkisi hayatımızın her alanında (= bilimde, sanatta, edebiyatta, vb.) görülebilir mi?!. 

Her alanda kendimizi büyük (= muzaffer, vb.) görelim diye, önümüze büyük bir “dev aynası” konuluyor olabilir mi?!.

Doğru mantık yürütülemezse = doğru kıyas yapılamazsa, gerçekleri görmemiz mümkün olmaz.

(Artık) “küresel ölçekte söz sahibi bir ülkeyiz.” sözünü test etmenin de en iyi, en doğru yolu, söylenen sözlerin önemsenmesinden ve o sözlerin ciddiye alınarak uygulanmasından geçer; aksi, “büyük ve küresel güçmüş gibi” görünmektir ve muhatapları kandırmaktır; mış gibi görünmek de, bir kıyas hastalığı = yanlış kıyastır.