AKLIN ERMESİ

Akıl, sebep-sonuç (= delil-medlül) ilişkisi ile çalışır. Akıl, yakın sebepleri bilir, ona göre karar verir ama uzak sebepleri bilemez. Uzak sebeplerin sonuca etkisine tesadüf veya rastlantı der.

Akıl, ne kadar yetkin olursa olsun, tüm sebepleri kavrayamaz. Kendimden bir örnek vereyim. Kafamı aylarca meşgul eden bir düşünce (= mesele), kütüphanenin rafları arasında dolaşırken ‘tesadüfen! rast geldiğim’ bir kitap sayesinde hâlloluyor. İbn-i Sinâ, bu konuda çook daha uzak bir sebebi örnek verir; der ki : “Benim burada oturmamla, Güneşin tutulması arasında nasıl bir sebep-sonuç ilişkisi olabilir?!.”

Oluşta ve bozuluşta tüm sebepleri zamana tâbî olmaksızın bilen, sadece Allah’tır. O, “Bu Bilgisi” (= Gönderdiği Kitâb) ile bize (= bizim aklımıza) rehberlik (= inâyet) eder.

Nakilsiz (= Kitâb’sız) akıl, aslâ yetkin olamaz, uzağı (= gaybı) göremez = miyoptur. Akılsız, Nakil (de) hayatımızda etkin olamaz. Akılsızın dini olmaz. Nakil, aklın ufkunu açar. Farabî’ye atıf yaparsak, bizdeki akıl, Faal Akıl’la irtibat kurduğu oranda yetkinleşir. 

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

İHÂNET

İhânet : Verilen sözde durmamak. Arkadan vurmak. Vefâsız davranmak. Aldatmak. Hâinlik etmek... Ticarette. Siyasette. İnsanî ilişkilerde. Evlilikte ve Dinde... Dindeki ihânet, bütün alanları kapsar. Din, ticarette de siyasette de insanî ilişkilerde de hâinliği sevmez, istemez, hoş görmez. Mü’min, hiç kimseye (elinden geldiği, gücünün yettiği müddetçe) hâinlik (ihânet) etmez. Ederse, kendini (hâşâ)! Allah’a ihânet etmiş sayar. “Ey İman edenler! Allah’a ve Rasûlüne ihânet etmeyin = lâ tehūnû-Allaha ver Rasûl); (böyle yaparsanız), bile bile size verilen emânetlere de hâinlik etmiş olursunuz.” (8/27.) Çünkü Allah da Rasûlü de hâinleri sevmez. Çünkü Allah da Rasûlü de kimseye hâinlik etmez; O’nlar da Mü’min’dir, (Biri, El-Mü’min) Güvenilir’dir. Mü’min, Mü’min’e (El-Mü’min’e) güvenir = ihânet etmez. Mü’min, mü’mine ihânet etmez; ederse, hemen telâfî eder, özür (af) diler. Aslında mü’min, hiç kimseye ihânet etmez; ederse, rahat etmez, edemez. O, güvenilir biridir. Öyle olduğu için, El-Mü'm
Devamı

HADİS & SÜNNET

Hadis kelimesinin etimolojik kökü HDS (= حدث). Yaşanan olay, hâdise ve o olayın haberini vermek, demek. Sünnet kelimesinin etimolojik kökü ise, SNN veya (= سنة/ سن). Kanun, yasa, gelenek, cârî = yüyürlükteki uygulama demek. Her iki kelime de Efendimize nisbet edildiğinde, Hadis, Efendimizin yaşadığı olaylar karşısındaki tepkisine (= açıklamalarına); Sünnet ise uygulamalarına karşılık gelir; her ikisi de bağlayıcıdır. Hadis kelimesi Kur'ân’da, “hadîs-i Mûsâ, ahsen-ül hadîs, hadîs-ül cünûd, hâze-l hadîs” ve emir kalıbında (= fehaddis = anlat!) şeklinde kullanılır. Sünnet kelimesi ise, sünen ve sünnetullah şeklinde geçer. Hadisi daha çok “teorik ve söz”; Sünneti de daha çok “uygulama ve amel” şeklinde anlamak da mümkündür. Elbette Kur'ân, Efendimizin hayatı ile hayat bulmuştur. Efendimiz, Kur'ân’ı hem konuşarak açıklamış, hem de uygulayarak = yaşayarak hayat/ın/a aktarmıştır. Efendimizin yaşantısından önce, Ona Kur'ân inmeden önce de (cahiliyede de, daha önce de) yaşayan b
Devamı

RECM

Recm : Taşlama. Kovma. İlk akla gelen anlam, Hacc’da şeytan taşlama ve söz dinlemeyen = Rabbine isyan eden şeytanın Huzur’dan kovulması.  İlk olarak şeytanı kim kovdu?!. Rabbi. Pekiî, biz Hacc’da, o kovulmuş şeytanı (yeniden) neden ve nereye kovuyoruz; kovulan (o şeytan), nereye gidiyor?!. Allah’ın (Mülkünün) olmadığı ‘bir yer mi’ var?!. Yok. Öyleyse Allah, şeytanı bizim olmadığımız bir yere kovdu, ya da bizim şeytanın olduğu yerlerden uzak durmamızı istedi = istiyor. Aslında şeytan da (bizler de), Huzur’dan kovulduğumuzda gidebileceğimiz hiçbir yer yok = her yer Allah’ın Mülkü. Bilirsek, bizler aslında bir “sığıntıyız”!. En iyisi biz, “sığıntı gibi”! yaşamayı bırakalım da “şerefli bir hizmetçi = asil bir kul gibi” yaşayalım. Başka çaremiz (= gidebileceğimiz bir yer) yok!.  “Eûzü billlah’i min-eş şeytân-ir racîm.” demek, şeytandan (= kötülerden ve kötülüklerden) uzak durmak ve gönüllü olarak Allah’a sığınmaktır. Bu, bir “sığıntılık hâli”! değildir. Sığıntılık hâli, kovulduğu hâlde, gid
Devamı