HADİS

Önce, kelimenin etimolojik anlamı; sonra, dindeki anlamı (= karşılığı).

Hads, hudûs (حدث/حدوث), hâdise : yeni ortaya çıkan (vukû bulan) olay; ihdas (احداث) : sonradan var olan = önceden olmamış olan; istihdâs (استحداث) : ilk defa yapılan/uygulanan, modern/çağdaş olan, demek.

Hadisin dindeki anlamı : Efendimizin “sözlü ve fiilî” olarak söyledikleri ve yaptıkları. (= Sünneti, uygulamaları)

Efendimizin o günkü Sünneti ve uygulamaları, o güne göre “yeni ve orijinal” idi; her ne kadar o Sünnetin ve uygulamaların dayandığı temel ilkeler (= Tevhîd) eski veya kadîm olsa da.

Her çağın sünneti ve uygulamaları o temel ilke Tevhid’e dayanırsa “yeni” (hâdis) olur. Kelâm’daki (= İslâm felsefesindeki) hudus delili de sonradan meydana gelenlere (= yaratılmış olanlara) dayanır. = Bu delille sonradan yaratılanlardan Yaratıcı’ya gidilir. Allah (c.c.), ‘muhalefet-ün lil havâdis’tir. = sonradan yaratılanlara benzemez.

Gelenekteki ek, yeniyi (hâdis olanı) temsil eder; ek olmazsa, o gelenek donuk ve ölü kalır. Efendimizin Hadisleri (= Sünneti), o günkü donuk ve ölü geleneklerin bir kısmını çöpe attı = yürürlükten kaldırdı; bir kısmını ta’dil etti = düzeltti; bir kısmını da aynen devam ettirdi. (= iptal, ibkâ ve ihyâ).

Bugün bizim din adına yapmamız gereken de bu.

Bu, Kur'ân’ın rehberliğine, selîm akla ve geçmişte yaşanmış geleneğin tecrübesine dayanmalı; ama aslâ içinde yaşadığımız şartları ıskalamamalı.

Çook zor bir işten = vazifeden/görevden söz ettiğimin farkındayım; buna cesaret eden/edecek olan ilmiyle âmil âlimler topluluğu oluşmadan, bu işin zor, hatta imkânsız olduğunu da biliyorum. (Bugünkü âlimlerin çoğu, iktibasçı ve taklitçi; bunu da biliyorum.)

Artık, Peygamberlik = Nübüvvet sona erdiğine göre, bu din, içinde yaşadığımız bu çağa (kıyamete kadar da her çağa) bir çare olacaksa = yaşadığımız sorunlara bir çözüm üretecekse; bu, bu tip âlimler = müctehidler = müceddidler sayesinde olacak; çağdaş mehdîler de (= kurtarıcılar da) bunlar olacaktır; aksi hâlde, anakronizm de agnostisizm de kaçınılmazdır.