İNSAN

İnsan, geçmişi/ni şimdiye/şimdisine katan ve geleceği/ni kuran/kurmaya çalışan bir canlıdır. Bizler, millet (tek tek kişiler) ve devlet (toplum) olarak, geçmişte “öteki bireylere, insanlara” yaptığımız olumlu-olumsuz davranışlardan (iyilikler ve kötülüklerden) sorumluyuz. Farkında mıyız bilmem, hepimiz, insanların insan olmalarına da olmamalarına da “katkı”! sunuyoruz. Biz unutsak, unuttuk zannetsek de, “bilinçaltı” (amel defteri/kitap) unutmaz, unutmuyor.

Gün gelecek, bize de : “Oku kitabını!.” denilecek.

Psikoloji, genelde insanı geçmişinin birikimi olan “iç dünyası” ile ele alır; oysa insan, şimdide geleceğini kuran, kurmaya çalışan ve dışardan “veri ve malzeme” alan bir canlıdır; onun kurmaya çalıştığı gelecek, bu malzemelerde ve şimdidedir. Şimdi, bir birikimdir. İnsan, o birikimlerin (veri ve malzemelerin) işe yarar olanlarını ‘bilir ve seçer’; oysa bunların bazıları gelecek kurmada işe yaramazdır, çürüktür ama insan, onları yine de satın alır, aldanır...

Gelecek kurmayı, yakın gelecek (dünya) ve uzak gelecek (âhiret) diye ikiye ayırmak mümkün. Yakın gelecekte (dünyada) insanın gücü çoğu şeye yetmeyebilir, arzuladığı bir geleceği (hayatı) kuramayabilir ama uzak gelecekte (âhirette), buradaki niyeti ve samimiyeti oranında o gelecek mutlaka kurulacaktır; o geleceğin “mimarî projesini” kendi “ellerimizle” amel defterlerimize biz çiziyoruz/yazıyoruz.

İnsan, sadece içe (kendi içine) bakılarak (psikoloji) veya sadece dışarı bakılarak (sosyoloji, antropoloji, tarih, vb. disiplinler) tanınamaz; o, hem iç hem dıştır; o, dışardan “veri ve malzeme” alır, içerde de üretir; ürettiklerini de tekrar (iyilik ve kötülük olarak) dışarı verir. Bu “alış-verişin, üretimin” toplamı, onun geleceğidir. Bizler, dünyada, dünkü insanların geleceğinde ve geçmişinde yaşıyor; gelecek nesillerin ve kendimizin geleceğini de kendimiz, şimdi ve burada kuruyoruz; uzak gelecekte (âhirette) bunu daha iyi anlayacağız ve bizzat kendi kurduğumuz gelecekte ebedî yaşayacağız.