DUÂ ÂDÂBI

Duâ, Rabbe yalvarma, yakarış, niyaz. Yalvarma, yakarış, niyaz, küçüğün, âcizin büyükten istirhâmı, isteğidir; âdab = edeb gerektirir.

Bu edeb, duânın üslûbuna yansır; buyurgan üslup, duâ ile uyuşmaz.

Duâda belli bir standart olmamalı; olacaksa, Kur'ân’daki duâlar örnek alınmalı. Kur'ân’da Rabbenâ diye başlayan, Elçilerin ve salih kulların dilinden dökülen bir çok duâ var.

“Rabbenâ âtinâ...

Rabbenâ’ğfirlî...

Rabbi’calnî mukîme’s salâtî...

Rabbi’şrahlî sadrî...

Rabbenâ heb lenâ min ezvâcinâ...

Rabbenâ lâ tüziğ kulûbenâ ba’de iz hedeytenâ...

Rabbi edhılnî müdhale sıdqın ve ahricnî muhrece sıdgın...

Rabbenâ lâ tüâhiznâ in nesînâ ev ...

Rabbenâ innenâ semi’nâ münâdiyen yünâdî lil îmani...

Rabbenâ âtinâ min ledünKe rahmeh, ve heyyi’ lenâ min emrinâ reşedâ.”

Ya bunun gibi duâlar anlam ve bağlamları ile bilinmeli/ezberlenmeli; bilinemiyorsa, köylü Mehmet amcanın şu duâsı gibi içten ve samimî duâlar yapılabilmeli. 

‘Ekmeğimi, suyumu veren, yediren-içiren,

Sağlık ve sıhhat bahşeden,

Hayat veren, öldüren ve hesaba çekecek olan,

Benim (hidayetim) için Kitâb indiren, Peygamber gönderen Rabbim!, beni affet, beni sadece Sana kul et, kimseye muhtaç etme!...’

...

“Mübarek!” gün ve gecelerde ve toplu dinî törenlerde (Cuma ve cenaze vb.) mikrofondan yapılan standart duâların üslûbu ve tonu “buyurgandır”!. ‘Eey! Kün emriyle kâinatı yoktan var eden Ulu Allah’ım!, ... hâsıl olan sevabı evvelen bizzât hâce-i kâinat, hülâsa-i mevcûdât fahri âlem Muhammed Mustafâ, ...’. Yüksek sesle/tonla, bağırarak yapılan duâ, duymayanlara yapılır; Rabbe yapılan duâ, tazarru ile, tevâzû ile ve sessiz (gizli) yapılır; O, sessiz yapılan duâyı da duyar. Duâyı bir ritüele dönüştürmemeliyiz. Herkesin ihtiyacı aynı/standart değildir, kimin neye ihtiyacı varsa Rabbinden onu (onları) istesin. Fakir, zenginlik; zengin, huzur ve ağız tadı; cahil, ilim; âlim, salih amel; hasta, sağlık istesin. Duâ,  kişinin Rabbi ile “özel konuşması”, hâlini Rabbine arz etmesidir.

Duâyı standartlaştırarak (= tek-tipleştirerek) ve kamusallaştırarak kirletmeyelim!.